کد مطلب:41935 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:17

گنجینه پرسمان » تاريخ و سيره

از ديدگاه قرآن، خداوند در مقابل ايمان و جهاد، چه چيزهايي را به انسان ميدهد؟

«اِنًّ الله اشتَري مِنَ الموُمنينَ اَنفُسَهم وَاَمْوالهم بِاَنَّ لَهُمُ الجَنَّة يُقاتِلوُن في سَبيِل الله فَيَقْتُلوُن ويُقْتَلون وَعْداً عليه حقاً فِي التورية والانجيل والقرآن ومَنْ اَوفي بعهدهِ من الله فاستَبْشروا بِبَيْعكم الذّي بايَعْتُم بِه وذلك هُوَ الفوزُ العظيم». توبه/111



[خداوند از مومنان جانها واموالشان را خرايداري ميكند به اينكه براي آنها بهشت باشد (به اين گونه) كه در راه خدا پيكار كنند، ميكشند و كشته ميشوند،اين وعده حقّي است بر خدا كه محقق ومسجّل شده در تورات و انجيل و قرآن، وچه كسي وفادارتر است به عهدش از خدا، پس بشارت باد شما را به داد و ستدي كه با خدا كرديد و اين پيروزي و رستگاري عظيمياست].



در اين آيه مؤمنان فروشنده و خداوند خريدار ومتاع جانها واموال،وقيمت اين متاع بهشت،وسند معامله سه كتاب آسماني بزرگ تورات، انجيل و قرآن است، اگرچه ثمن سريعا پرداخت نميشود، وبر ذمّه خداوند است تا اين افراد را به بهشت رساند، ولي اين معامله خطرات نسيه را دربرندارد، زيرا نسيه قادر هم نقد است، خداوند قادر و بينياز است، واز هر كس به عهد وپيمانش وفادارتر است، نسيان و فراموشي به او راه ندارد، وكاري بر خلاف حكمت انجام نميدهد، كه از آن پشيمان شود، بنابراين جاي شك وترديدي نيست، كه در رأس موعد، بها را پرداخت خواهد كرد، سپس تبريك ميگويد (بشارت باد شما را به اين معاملهاي كه انجام داديد).



در اينجا دو نكته قابل توجه است



الف ـ خداوند مالك همه اشياء است، و با اينكه جان و مال همه از اوست، همانها را خريداري كرده، ودر برابرش بها ميدهد، در حالي كه در معاملات متعارف بايد مالي كه به فروش ميرسد از خريدار نباشد وگرنه فروختن معني ندارد.



ب ـ در معاملات متعارف بايد تعادلي بين كالا و قيمت باشد كه متناسب با عرضه و تقاضا است، در حالي كه درمعامله با خداوند اين مسئله رعايت نشده، و در مقابل جان و مال زندگي وحيات ابدي پرداخت ميشود، حديثي از جابر بن عبدالله انصاري در ذيل اين آيه وارد شده كه پيامبر در مسجد بودند و با صداي بلند آيه را تلاوت كردند مردي از انصار پيش آمده، از روي تعجب از پيامبر پرسيد، راستي اين آيه بود كه نازل شد،؟! پيامبر فرمودند آري، مرد انصاري گفت «بَيْع رَبيح لانَقيلُ وَلا نَسْتَقيلُ» [چه معامله پرسودي نه اين معامله را بهم ميزنيم و بر ميگردانيم، ونه اگر بازگشتي از ما بخواهند ميپذيريم.] (تفسير درّالمنثور)



2 ـ «يا اَيُّهَا الَذيِنَ آمَنُوا هَلْ اَدُلُّكُم عَلي تِجارةٍ تُنْجيكُم مِنْ عَذابِ اَليمِ (10) تُومِنُونَ بِاللهِ وَرَسُولَهُ وَ تُجاهِدوُنَ فِي سَبيلِ اللهِ بِاَمْوالِكُمْ وَاَنْفُسِكُم ذلك خَيْرٌ لكم ان كنتم تعلمون (11) يَغْفِر لَكُمْ ذُنُوبِكُمْ وَيَدْخِلكُمْ جَناتٍ تَجْري مِنْ تَحْتِهَا الأنْهارُ وَمَساكِنُ طَيِّبَةَ فِي جَنّاتِ عَدْنِ ذلِكَ الفوز العظيم (12) وَاُخْري تُحِبُّونَها نَصْرٌ مِنَ اللهِ وَفَتْحٌ قَريبٌ وَ بَشِّرِ المؤمنين (13)» صف/ 10 ـ 13 [اي كساني كه ايمان آوردهايد، آيا راهنمائي كنم شما را به تجارتي كه از عذاب دردناك رهائي بخشد، به خدا و رسولش ايمان آوريد، و با مال و جانتان در راه خدا جهاد كنيد، اين بهتر از هر چيزي براي شما است، اگر بدانيد (اگر اين كار را كنيد) گناهان شما را ميبخشد، و شما را داخل باغهائي از بهشت ميكند، كه نهرها از زير (درختان) آن جاري است، و وارد مساكن پاكيزهاي در باغهاي هميشه جاويد بهشتي ميكند. و اين پيروزي و رستگاري عظيمياست و نعمت ديگري كه دوست ميداريد، (و خدا به شما ارزاني ميدارد) ياري از خدا وپيروزي نزديك است و مومنان را بشارت ده]



در اين آيات دو ماده تجارت را ايمان و جهاد در راه خدا قرار داده، و در عوض سه چيز عطا ميفرمايد



1 ـ غفران وآمرزش از گناهان.



2 ـ دخول در منزلهائي طيّب و پاكيزه كه در باغهاي بهشتي واقع است.راغب در مفردات گويد معني (طيّب) در اصل چيزي است كه حواس ظاهر و باطن از آن لذت برد، اينكه مساكن آنها با صفت طيّب توصيف شده نشانه اين است، كه مسكني كه وسيله آرامش و سكون است چنان تعبيه شده ، كه از نظر ظاهري انسان را به لذت و از نظر باطني به سرور واميدارد، مثل بعضي خانههاي اين دنيا نيست كه اگر هم به ظاهر خوب باشد، ولي روح در فشار و جان در عذاب است، هر وقت به در و ديوار آن مينگرد به فكر اقساط عقب افتاده و اقساطي كه در پيش دارد، ميافتد.



جالب توجه است كه در قرآن سه چيز مايه آرامش شمرده شده است 1 ـ تاريكي شب «وَجَعَلَ اللَّيْلَ سَكَنا» انعام/96 2 ـ خانههاي مسكوني «وَاللهُ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ بُيُوتِكُمْ سَكَنا» نحل/80 3 ـ همسران يكدل «وَمِن آياته اَنْ خلق لكم من انفسكم ازواجا لتسكنوا اليها» الروم/21



3 ـ ياري و پيروزي قريب ـ در پيروزي موعود كه در اين آيات آمده، اختلاف است بعضي از مفسران به فتح مكه و بعضي به بلاد ايران و روم و بعضي به كل فتوحات اسلاميكه به فاصله نزديكي به دنبال ايمان و جهاد مسلمين به دست آمده، تفسير كرده‎اند، ولي از آنجا كه مخاطب اين آيات فقط اصحاب و ياران پيامبر گرامي نيستند، بلكه اين خطاب هميشه زنده، همه مومنان در طول تاريخ را مخاطب قرار مي‎دهد جمله «نَصْرُ مِنَ اللهِ وَ فَتْحٌ قَريب» متوجه آنها هم خواهد شد، هر چند مصداق بارز اين جمله همان فتح مكه بود.

---

اخلاق اسلامي ج 1


اكبر خادم الذاكرين